Τερτσέτης, Γεώργιος

(Ζάκυνθος 1800 – Αθήνα 1874). Λόγιος, αγωνιστής της Επανάστασης, ποιητής και δικαστής. Μετά την εγκύκλια παιδεία του στη Ζάκυνθο σπούδασε νομικά στο Μιλάνο και στην Παβία (1816-20). Εκεί δέχτηκε την επίδραση όχι μόνο των μεγάλων ρομαντικών ποιητών της εποχής, αλλά και των φιλελεύθερων πολιτικών και εθνικοαπελευθερωτικών ιδεών και κινήσεων, που κρατούσαν τότε σε επαναστατική έξαψη ολόκληρη την Ιταλία. Γεμάτος πατριωτικό ενθουσιασμό επιστρέφει το 1820 στη Ζάκυνθο, μυείται στη Φιλική Εταιρεία, και όταν ξεσπάει η Επανάσταση περνάει στη Ρούμελη για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Αγώνα. Ασθενικός όμως και καλομαθημένος, καθώς ήταν, αρρωσταίνει και αναγκάζεται να επιστρέψει στη Ζάκυνθο. Συνδέεται με τον φιλολογικό κύκλο του Σολωμού, με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη και ακόμα με τους αγωνιστές και καπεταναίους που καταφεύγουν κατά καιρούς στο νησί. Στο σπίτι του φιλοξένησε τη χήρα και τα παιδιά του Μάρκου Μπότσαρη, τα οποία και αργότερα υποστήριξε. Το 1827 περνάει και πάλι στη Ρούμελη και υπηρετεί στα σώματα του Δημήτριου Υψηλάντη και του Ριχάρδου Τσορτς έως το 1830. Διορίζεται κατόπιν καθηγητής στο Κεντρικό Πολεμικό Σχολείο του Ναυπλίου (1832) και αργότερα δικαστής. Ιστορική έμεινε η άρνησή του να προσυπογράψει τη θανατική καταδίκη του Κολοκοτρώνη, του Πλαπούτα και άλλων καπεταναίων κατά τη σκηνοθετημένη από την Αντιβασιλεία δίκη του Ναυπλίου (1834). Ο Τ. και ο πρόεδρος του δικαστηρίου Πολυζωίδης έγιναν από τότε σύμβολα του απαραβίαστου της δικαστικής συνείδησης από πολιτικές πιέσεις και σκοπιμότητες. Διώχτηκαν τότε οι δύο δικαστές από την κυβέρνηση για άρνηση υπηρεσίας, αλλά αποκαταστάθηκαν αργότερα στη θέση τους. Το 1836 ο Τ. φεύγει για το εξωτερικό για να συμπληρώσει τη μόρφωσή του. Τέσσερα χρόνια παρακολουθεί στο Παρίσι μαθήματα ιστορίας, φιλολογίας, φιλοσοφίας, δικαίου. Επισκέπτεται κατόπιν το Λονδίνο και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και τον Σεπτέμβριο του 1843 επιστρέφει στην Ελλάδα. Ήταν οι ημέρες της Επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου. Ο Τ. εκδίδει τότε το περιοδικό Ρήγας και υποστηρίζει τη συνταγματική κίνηση. Το 1846 διορίζεται επιμελητής της βιβλιοθήκης και του αρχείου της Βουλής, θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι τον θάνατό του. Υπήρξε ο δημιουργός του Ιστορικού Αρχείου της Βουλής, στο οποίο συγκέντρωσε πλήθος ιστορικά ντοκουμέντα (απομνημονεύματα αγωνιστών, επιστολές, ημερολόγια, εφημερίδες, επίσημα έγγραφα καθώς και δημοτικά τραγούδια, παροιμίες, παραμύθια κλπ.). Δεν αποσύρθηκε όμως από τη δημόσια ζωή: πήρε ενεργό μέρος στους αγώνες για την απελευθέρωση της Κρήτης, της Θεσσαλίας, της Επτανήσου. Το 1864 εξελέγη βουλευτής Ζακύνθου, με το κόμμα του Κων. Λομβάρδου. Στον Τ. ανέθεσαν και δύο διπλωματικές αποστολές, τη μια το 1860 στην Ιταλία και στο Μαυροβούνιο για την ενίσχυση του αγώνα των αλύτρωτων Ελλήνων και την άλλη (1866), στην Ιταλία για το κρητικό ζήτημα. Στη 4 Ιουνίου 1870 πήρε ως σύζυγο τη Γαλλίδα λογία Αδελαΐδα Ζερμέν, η οποία μετέφρασε πολλά ποιήματά του στα γαλλικά. Ως ποιητής ο Τ. ανήκει στην Επτανησιακή σχολή. Στα λιγοστά ποιητικά του έργα είναι φανερή η επίδραση του Σολωμού και των δημοτικών τραγουδιών. Γνωστότερος στην αθηναϊκή κοινωνία ήταν ο Τ. από τους πανηγυρικούς του λόγους και τα δημόσια μαθήματα, που έκανε επί σειρά ετών στη βιβλιοθήκη της Βουλής καθώς επίσης και από τον αγώνα του για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας. Ήταν ο πρώτος βουλευτής, που χρησιμοποιούσε τη δημοτική κατά τις αγορεύσεις του στη Βουλή. Σπουδαιότατη, τέλος, είναι η συμβολή του Τ. στη διάσωση αυθεντικών διηγήσεων για τον Αγώνα του ’21. Αυτός πίεσε και έπεισε τελικά τον Κολοκοτρώνη, τον Νικηταρά και άλλους αγωνιστές να του υπαγορεύσουν τα απομνημονεύματά τους. Τα έργα του Τ. είναι: Το φίλημα, δοκίμιον εθνικής ποιήσεως (1833), Αρραβών (1834), Απλή γλώσσα, ποιήματα και διηγήματα (1847), Το όνειρον του βασιλέως Όθωνος που δημοσιεύτηκε το 1884, στις Διαλέξεις περί Ελλήνων ποιητών και συγγραφέων του Ιθ’ αιώνος του Δ. Στεφάνου, Κορίννα και Πίνδαρος (1853) που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Πανδώρα (τεύχος 175), Οι γάμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου (1856) κ.ά., ανάμεσα στα οποία και το μεταφρασμένο στα ιταλικά δράμα του La morte di Socrate (Φλωρεντία 1866, με πρόλογο του Ν. Τομαζέο). Από τα ιστορικά του έργα τα αξιολογότερα είναι: Μάθημα περί ιστορίας (Εθνική Εφημερίς Ναυπλίου 1832, σελ. 82), Συλλογή των γραφέντων και παραδοθέντων περί του Γρηγορίου Ε’ (1863), 0 γέρων Κολοκοτρώνης. Διήγημα συμβάντων της ελληνικής φυλής από του 1770-1836. Υπηγόρευσε Θ. Κ. Κολοκοτρώνης (1846), Μελέται βουλευτικής ευγλωττίας (1847), Εξακολούθησις των προλεγομένων εις τα υπομνήματα του Θ. Koλοκοτρώνη (1859) κ.ά. 0 Γεώργιος Τερτσέτης (εδώ σε προσωπογραφία του που βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής), προσωπικότητα με πολύπλευρη και γόνιμη δραστηριότητα, σύμβολο της ακλόνητης δικαστικής συνείδησης.